Patent Nedir?
Patent sistemi, icat yapmayı özendirmek, yenilik ve yaratıcı fikirleri desteklemek, buluşların sanayide veya başka bir alanda kullanılmasını sağlamak amacıyla, icadın veya kullanma hakkının kime ait olduğunu gösteren resmi belgedir.
Patent alındığı günden itibaren hak sahibine 20 yıllık koruma sağlar .Bu süre uzatılamaz. Süresi biten patentler halka açık olarak herkesin kullanımına sunulmaktadır. Patentler de başka mallar gibi(lisansları sayesinde) kiralanabilir ,satılabilir veya miras aracılığıyla bir başkasına devredilebilir.
Orijinal fikirler ,markalar patentler sayesinde korunuyor. Patent sistemi sayesinde insanlar yaratıcı ve üretken olmasına olumlu katkıda bulunuluyor. Patentler; icatlar ,fikirlere resmi bir kimlik kazandırarak onları korur,3.kişilerin hak taleplerini engeller.
Patent anı zamanda taklitleri engeller, icadın orijinal kaynağını tescil eder. Patent tekel bir haktır. Süresi biten patent yenilenmek zorundadır. Buluş sahiplerinin güvencesi olan patentler, alınan ülkede geçerlidir. Diğer ülkelerde patentin geçerli kılınması için o ülkelerin etkili mercilerine başvurmak gerekir. Patentler ciddi maddi kayıpların önüne geçer. Patentini alan kişi, gelecekteki çalışmalarını daha sağlıklı bir psikolojiyle yürütür. Gelişmiş ülkelerde patent bilgisi ve sayısı yüksek seviyelerdedir. Patentler hem kişisel hakları korur hem de devletlerin gelişimine olumlu etki eder.
Patent Hangi Hakları Sağlar?
Patent alan kişi, ürünün veya fikrin 20 yıl boyunca tek hak sahibi olur.3.kişilerin bu fikir veya ticari ürünü kullanarak kar etmeleri engellenir. Patent, ürününü veya fikrini, izinsiz kullanan veya ticaretini yaparak maddi çıkar sağlama çalışan kişiye karşı, patent sahibine her türlü hukuksal yola başvurma olanağı tanır.
Patentlenebilir olmanın şartları:
Bir fikrin veya ürünün patent alabilmesi için 3 koşulu sağlıyor olması gereklidir. Bunlar;
1) Dünya çapında yenilik: Buluş patent başvurusundan önce, yazılı, sözlü olarak bildirilmemiş olmalı
2) Farklı teknik içermesi: Buluşun yapıldığı alandaki bir uzmanın kolaca düşünüp bulamayacağı bir teknik içermeli
3) Sanayiye uygulanabilir olmalı: Buluş hayal ürününde kalmamalı, prototipi yapılabilir olmalı ve sanayiye uygulanabilmeli.
Patent Nasıl Alınır?
Türkiye’de bu konuda yetki sahibi kurum Türk Patent ve Marka Kurumu’dur. Bu kurum gelen patent başvurularını dikkatle inceler ve özgün olanları olumlu karşılayarak kabul eder. Patent başvurusu için başvuru formu, başvuru ücret dekontu ,özet fotoğraflar ve tarifname isteniyor. Türk Patent ve Marka Kurumu web sitesinde başvuru formuna ulaşarak güncel bilgilere ulaşabilirsiniz.
Patent Çeşitleri Nelerdir?
İncelemeli Patent: Bu patent türü için araştırma yapılarak rapor yayınlanır. Patentin yukarda belirtilen 3 koşulu sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir.3.kişilerin bu patent itiraz hakkı bulunur ve bunun için 6 ay süre geçmesi gerekir.Bu patenti alan hak sahipleri 20 yıl boyunca patentin tek sahibi olurlar.
İncelemesiz Patent: Bu tür patent çeşidinde ise söz konusu 3 koşulun sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilir. Buna hak kazanan kişiler 7 yıl boyunca patent sahibi olurlar.
Faydalı Model: Genellikle küçük icatlar için verilen bir patent türüdür. Detaylı bir araştırma yapılmaz. Faydalı model patenti başvuruları 1.5 yıl içinde sonuç verir. Bu patent çeşidi 10 yıllık süre için verilir.
Patentle Korunamayacak Durumlar?
Keşifler doğada olan nesnelerin ortaya çıkarılmasıdır ve patentlenemez. Ancak keşfedilen madde teknik bir sorunun çözümünde kullanılır veya sanayiye uygulanabilirse patentlenebilir.
Bilimsel teoriler buluş değildir ve patentlenemez.
Matematiksel çözümler de soyut olduğu için ,hata uygulanırlığı olmadığı için patentlenemez.
Bir bilgisayar programı tek başına, bir cihaz olmadan patentlenemez. Örneğin bir bilgisayar programı ile trafik ışıklarını kontrol altına almak patent kazanabilir.
Estetik nitelik taşıyan ve insan gözüne hitap eden eserler patent alamaz.
Biyoteknoloji alanında geliştirilen canlıların bir kısmı patentle koruma alınırken, çoğu patentlenemez.
Canlılara uygulanacak tedavi yöntemleri patent alamaz.
Bitki çeşitleri ve havan ırkları patent sahibi olamaz.
İnsan bedeni ve öğelerinin keşfi patentlenemez.