Stok, bir firmanın üretimini devam ettirebilmesi için elinde bulundurduğu, hammaddeler, mamuller ve varlıklardır. Buna paralel olarak stok tutmak da üretim firmaları için maliyet kalemi anlamını taşımaktadır. Stok mutlaka kontrol altında tutulmak zorundadır. Mesela önümüzdeki bayram için x firmada şeker stoku yoksa bir talep tahmini yapılarak sipariş verilip stok yapılır. Stok tutulması; talep artışını karşılama durumlarında, stoklu olan ürünler kapsamında talep oluştuğunda sıkıntı çekmeden piyasaya sunulabilir.
Stok Tutmanın Yararları
Bir firma için ihtiyaç ürünlerin topluca sipariş edilip stokta tutulması hali maliyetleri düşüreceğinden talepler halinde rahatlıkla cevap verebilecek potansiyele sahip olunabilmektedir.
Stok yönetimi hem üretimi hem de arz sürecini doğrudan etkiler. Bir işletme devamlılığını ve tabi ki karlılığını sürdürebilmek için stok yönetimi hayati önem taşır. Avantajları olarak sayılabilecekler; üretim sürecinde düzenlilik ve süreklilik sağlar, üretim sürecinde aksamalar ve durmalar yaşanmaz, gereksinimlerde doğru belirlemeler olur. Finansal anlamda etkinlikler çok daha önem kazanır.
Stok Takibi Nasıl Yapılır?
Stok takibinin yapılması birkaç yöntemle olabilir. Bazı küçük firmalarca defter yöntemi; büyük firmalarca ise özel stok yazılımları ile gerçekleşir. Bu yazılımlarda firma hem fatura takibini yapar, hem cari hesabını tutar, gelir gider takipleri düzenlenir, raporlamasını yapar, stok takibi devamlı kontrol halindedir.
Stok; bir firma için hazırda bulunan madde ya da varlıkların tamamıdır. Stok tutmak da bu maliyet kalemlerinin kontrol altında tutulmasıdır. Dolayısıyla stok yönetimi üretim ve arzla birlikte ilerleme durumunda olduğundan süreklilik ve karlılık ta ardı ardına gelmesi arzu edilen süreçtir. Stok yönetiminde stok maliyetleri en aza indirgenerek belirleme yapmak ve uygulamak hedeflenen kara ulaşmada etkilidir. Sektöre göre stok yatırımları önem kazanan bir durumdur. Her ne firma olursa olsun stok yönetimi sayesinde hem müşteri hizmeti kalitesi en üst düzeylerde olur hem de üretim maliyetleri düşürülmüş olur.
Stok Yönetiminin İşletmelerdeki Önemi Nedir?
Ticari anlamda olan her işletmenin amacı kar etmektir. Bu amaca ulaşabilmek için de faaliyetlerde bulunması, ekonomik değerlere dikkat etmesi ve uygulayabilmesi gereklidir. Ekonomik değeri olan her varlık stok olduğuna göre stok yönetimi de bu varlıkların elden çıkana kadar korunması sürecidir. Doğru bir şekilde yapılan stok yönetimi ile şirket verimliliğinde artışlar dolayısıyla karlılık artacaktır.
Stoklar sınıflandırılarak kontrol altında tutulur. Böylelikle doğru bir planlama ve kontrol mekanizması sağlanmış olunur. Bu sınıflandırmanın başında hammadde stokları gelir. Bu tamamen firmanın ürettiği varlıklar kapsamındadır. Mesela bir restaurant için un, pirinç, şeker ya da bir mobilyacı için suntadır. Bir işletme mutlaka hammadde stoku bulundurmak zorundadır. Böylelikle üretiminde aksama yaşanmaz.
Neden Stok Bulundurulur?
Stoklar düzenli bir ürün talebi olmadığında, üretim programı düzeyini kontrol altında tutmayı sağlar. Stoklar grev, kötü hava koşulları gibi nedenlerle talep edilen malların tedarik edilemediği hallerde büyük gereksinimdir.
Stokların önemi mali açıdan ve üretim açısından önem taşır. Mali açıdan önemi; finansal yatırım gerekliliğidir. Stok maliyeti elde tutma, tedarik etme, depolama gibi nedenlerle yüksek rakamlara ulaşabilir. Eğer stok azsa bu işletme için bir baskıdır. Üretim açısından ise üretimin aksamaması ve darboğaz yaşanmaması diye tabir edilen durumların önlenmesi amaçlıdır. İşte bütün bunlar kapsamında stok yönetimi, gereksinimlerin karşılanması için maddeler arasında dengeli, planlamalı, örgütlemeli ve kontrollü bir yönetim olmalıdır.
Stok Yönetimi Sayesinde
Stok yönetimi sayesinde müşteri memnuniyeti sağlanır, üretimin aksamaması için bir kontrol sistemi oluşur, firmaya kar getirir, satışları arttırır ve maliyetler azalmaya başlar. İsraf durumu azalır, hem zaman hem yer açısından da kazançlar gelmeye başlar.
Stok yönetimi bir firma için kontrol mekanizması zinciridir. Kendi stokunu tutarak malzemelerinin satın alınmasından, depolanmasına ve lojistiğine kadar kontrol altındadır. Alınan siparişler, siparişin zamanları, miktarları; hemen hepsi bir yönetim altındadır. Bütün bunlar da stratejik bir süreçtir. Stok yönetiminde en önemli amaç ise fazla ya da az stoklamayı önlemektir böylelikle denge sağlanır.
Neden Stok Tutulmalıdır
Stok tutulması; her şeyden önce arz talep dengesinin karşılanması içindir, beklenmedik gelecek taleplere cevap verebilmek içindir, ürünün devamlılığının sağlanması içindir, büyük alımlarda indirim sağlamak içindir, fiyat artışlarından etkilenmemek içindir.
Stoklar fazla ya da az şekilde de olabilmektedir. Fazla stoklama yapıldığında gereğinden fazla varlık söz konusu olduğundan bu durum israfa yol açabilir, depolama maliyetlerinde artışlar oluşabilir. Fazla stoklamasının aksine az stoklama ise; üretimin durmasına, müşteri taleplerine cevap verememesine, talep alamamasına neden olur. Bütün bunlar da müşteri memnuniyetinde azalma, itibarında zedelenme, karın düşmesi gibi hem maddi hem manevi zararlar şeklindedir.
Stok Yönetimi Ve İş Güvenliği
Stok yönetimi hem iş sağlığı hem de iş güvenliği açılarından da önem taşır. Stok yönetimi iyi yapılırsa hem işçi sağlığı korunur, hem de iş kazası riskleri azaltılır. Eğer stok iyi yönetilirse gelebilecek tüm hasarlar en aza indirgenir. İyi yönetilen bir stok aynı zamanda yerden de kazanç sağlayacaktır. Stok yönetimi gereksiz yere malzeme bulundurmaya da engeldir. Bilinçsizce stoklama konusu oluşmayacaktır.
Stok yönetimi işçiler için zaman açısından da kazanç sağlayan bir durumdur. Bu ne demektir? Yani gereksiz yere bir stoklanma olmadığından, her şey kararında ve düzenli bir stoklama sistemi uygulandığında işçiler içinde fazla çalışma veya stoku arama gibi gibi zamanı yok edici unsurlar söz konusu olmayacaktır. Yani sonuç olarak stok yönetimi ile hem iş sağlığı hem iş güvenliği hem malzemelerin stok durumu düzen halinde devamlılığı sağlanacaktır.
Stok Yönetimi Nasıl Yapılır
Stok yönetiminin düzgün yapılabilmesi için en iyi yöntem bir stok programıdır. Bu program sayesinde depo ya da ambarlarda ürünün ne kadar aldığı anlık olarak kontrol edilebilir, her ürüne ait detaylı bilgilere ulaşılabilinir, ürünler kategori olarak ayrılır, tüm stok hareketleri, yönetim fişleri ile kontrol altında tutulur ve her istenildiğinde detaylı rapor alınabilinir.
Stoklama konusu; doğru bir planlama, yönetim ve raporlama şeklinde düzenlenen bir alandır. Stok yönetiminde en çok karşılaşılan sorunlar; uygun ortam sağlanamaması, kayıt altına alınmada aksaklıklar, son kullanma tarihinin yönetiminin doğru yapılmaması, malzemelerin doğru şekilde istiflenmemesi, envanterlerinin dikkate alınmaması, analizlerin dikkate alınmaması gibi detaylardır. Bu noktada bir firma açısından stok yönetimi; operasyon kısmından finansal kısmına kadar riskleri ve fırsatları ile dikkate alınması gereken etkin bir yönetimdir. Herhangi bir bölümde yapılacak eksik bir iş risk barındırır.
Bir Stok Yönetiminin Genel Özellikleri Nelerdir?
Firmanın ihtiyaçlarına göre düzenleme yapılmalıdır, stok yapısı tam anlamıyla fonksiyonel düzenleme içinde olmalıdır. Stok bazları mutlaka kodlanma özelliği ile tedarik edilmelidir. Barkod uygulaması ile hareket edilmelidir. Depo bazında denetim bilgileri tam anlamı ile tanımlanmalıdır. Stok seviyesi takibi; azaldığından ya da yükseldiğinde bir uyarı ikazı alınmalıdır, stok miktarları depolar bazında mutlaka izlenmelidir.
Stok yönetimi bütün bu bilgilendirmelerden sonra anlaşıldığı üzere verilere her an her yerden rahatlıkla ulaşabilme rahatlığına sahip olmak için, gereksiz zaman kaybı yaşamamak için, masraflardan tasarruf etmek için ve müşteri memnuniyetini her zaman var olan kaliteli stoklarla karşılayarak ticari itibari korumak içindir. Stok yönetimi sayesinde; stok miktarlarına adım adım ulaşılır, olmayan malı satışı gerçekleşmez, geçmiş tarihli stoklar takip edilir, fiyatlar kolaylıkla güncellenir ve en önemlisi işletmenin güvenliği sağlanarak statüsü korunur.
